خانه / اخبار روز / همه‌چیز درباره ریزگردها در خراسان رضوی

همه‌چیز درباره ریزگردها در خراسان رضوی

علیرضا راشکی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه گرد و غبار، ذرات معلق موجود در اتمسفر است، اظهار کرد: این ذرات عموما قطری کمتر از ۶۳ میکرون دارند و بخشی از ذرات معلق در اتمسفر یا آئروس‌ها هستند. آئروسل و یا هواویزه، خاکستر آتشفشانی، ذرات ناشی از آتش‌سوزی، عملیات ساختمانی و… را شامل می‌شود.

وی ضمن بیان اینکه بخش اعظم گرد و غبار موجود در اتمسفر را گرد و غبار بیابانی تشکیل داده که از بیابان‌ها منتشر می‌شوند، گفت: گرد و غبار بر اساس اندازه یا قطرشان در دو گروه قرار می‌گیرند؛ گرد و غبارهای درشت که قطری  بین ۱۰ تا ۶۳ میکرون دارند و  معمولا در نزدیکی‌های سطح زمین انتقال می‌یابند و گروه دیگر، گرد و غبار ریز است که کمتر از ۱۰ میکرون  قطر دارند و می‌توانند تا ۵ کیلومتر ارتفاع بگیرند و تا فواصل بیشتر از ۱۰۰۰ کیلومتر انتقال یابند.

راشکی با اشاره به اینکه ذرات تشکیل‌دهنده پدیده‌های گرد و غباری و یا طوفان‌های گرد و غبار عموما ترکیبی از قطرهای زیر ۱۰۰ میکرون هستند، تصریح کرد: بنابراین گرد و غبار در طبیعت را نمی‌توان منحصرا در یکی از این دو گروه نام‌گذاری کرد.

بجای ریزگرد از گرد و غبار استفاده شود

به گفته عضو هیات علمی گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد، واژه ریزگرد هر چند در ادبیات عامیانه و حتی علمی کشور وارد شده، اما هنوز تعریف علمی و  دقیقی برای آن وجود ندارد و به همین خاطر توصیه می‌شود که از واژه گرد و غبار استفاده شود.

بادهای ۱۲۰ روزه سیستان از دلایل انتشار گرد و غبار در شرق ایران و خراسان رضوی

راشکی درخصوص مهمترین مناطق انتشار گرد و غبار در جهان عنوان کرد: عمدتا مناطق خشک جهان در نیمکره شمالی، در یک کمربند خشک از سواحل غربی شمال آفریقا؛ خاورمیانه تا جنوب و مرکز و شمال شرقی آسیا قرار دارند، اما دامنه انتقال و تاثیر گرد و غبار بسیار وسیع‌تر است؛ به‌ طوری که از میان ۱۵۱ کشور عضو کنوانسیون سازمان ملل برای مبارزه با بیابان‌زایی، حدود ۷۷ درصد به طور مستقیم از مسائل گرد و غبار تاثیر می‌پذیرند، در صورتی که تنها ۲۳ درصد از این کشورها منبع انتشار گرد و غبار هستند.

دکترای مهندسی منابع طبیعی و بیابان‌زدایی با اظهار به اینکه شرق ایران، غرب افغانستان و جنوب ترکمنستان به دلیل وزش بادهای شدید ۱۲۰ روزه سیستان، مهمترین مناطق انتشار گرد و غبار در جنوب غرب آسیا است، توضیح داد: این بادها در فصل تابستان از مناطق شمالی به دلیل اختلاف فشار در مناطقی در شرق دریای خزر و کوه‌های هندوکش به سمت جنوب شرق ایران و پاکستان جریان می‌یابند. این جریان‌ها که از مناطقی با خاک ریزدانه و حساس به فرسایش منشأ می‌گیرد، با خود ذرات گرد و غبار را حمل می‌کنند؛ از این رو جنوب ترکمنستان، شرق ایران از جمله خراسان رضوی، غرب افغانستان و پاکستان و دریای عمان تحت تاثیر این گرد و غبار قرار می‌گیرد.

گرد و غبار بستر خشک دریاچه آرال؛ فاجعه زیست محیطی قرن

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه بستر خشک دریاچه آرال در مرز ازبکستان و قزاقستان و دیگر دریاچه‌های خشک‌ شده در شمال ترکمنستان، اخیرا به یکی از مناطق مهم برداشت گرد و غبار تبدیل شده است، اظهار کرد: اثرات آن بر سلامتی و جوامع اطراف آن به حدی زیاد شده که از آن با عنوان فاجعه زیست محیطی قرن نام برده شده است. همچنین برخی از گرد و غبار این منطقه به شرق ایران و خراسان می‌رسد.

راشکی نوار باریکی در شرق دریای خزر در کشور ترکمنستان را نیز منشأ برداشت گرد و غبار ورودی به شمال شرق ایران دانست و افزود:  کشور افغانستان و به خصوص غرب هرات در برخی ماه‌های سال به خصوص بهار و تابستان و بیابان‌های ایران از جمله کویر مرکزی بیشتر در فصول پاییز و زمستان محل انتشار گرد و غبار ورودی به خراسان است. همچنین شواهد نشان می‌دهد، در برخی موارد گرد و غبارهای کشورعراق و عربستان و حتی شمال آفریقا نیز به استان می‌رسند.

بیابان قره‌قوم بیشترین سهم را در گرد و غبار ورودی به خراسان رضوی دارد

وی با اشاره به اینکه بیابان قره قوم در جنوب غرب ترکمنستان نیز از دیگر مناطق انتشار گرد و غبار  است، گفت: این بیابان به دلیل همجواری با خراسان رضوی بیشترین سهم را در گرد و غبار ورودی به این استان دارد.

به گفته این دکترای مهندسی منابع طبیعی و بیابان‌زدایی، در داخل خراسان رضوی ۱۵ کانون عمده فرسایش بادی وجود دارد که برخی از آن‌ها به عنوان کانون‌های بحرانی گرد و غبار عمل می‌کنند.

قرارگیری یکی از کانون‌های عمده انتشار گرد و غبار در خراسان رضوی در سرخس

راشکی ضمن بیان اینکه یکی از کانون‌های عمده انتشار گرد و غبار در خراسان رضوی در شهرستان سرخس واقع شده، توضیح داد: گرد و غبار این مناطق در فصول بهار و تابستان ضمن تحت تاثیر قرار دادن ساکنان، به غرب و جنوب استان انتقال داده می‌شود؛ در حالی که در فصل پاییز و زمستان کانون گرد و غباری سرخس، منابع  گرد و غباری را به سمت ترکمنستان و افغانستان انتقال می‌دهد.

وی تاکید کرد: این نکته را نیز باید در نظر بگیریم که همراهی گرد و غبار با  انتشار گاز دی اکسید گوگرد از چاه‌ها و پالایشگاه گاز خانگیران در این منطقه زمینه را برای خطرات بیشتر فراهم کرده است. اراضی کشاورزی آبی و دیم رها شده استان که در سال‌های اخیر به دلیل خشک‌سالی و از دست رفتن حاصلخیزی خاک‌ها ایجاد شده‌اند، نیز از نقاط مستعد انتشار گرد و غبار هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ضمن اظهار به اینکه «بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد روزهای ناسالم از لحاظ کیفیت هوا در مشهد با وقوع گرد و غبار در بیابان‌های اطراف ارتباط دارد»، گفت: اراضی بیابانی با پوشش مرتعی اندک که در بخش زیادی از استان از جمله در شهرستان گناباد، بخش‌هایی از نیشابور و سبزوار و جنوب استان وجود دارد به همراه مناطق کویری، از مناطق اصلی انتشار گرد و غبار هستند. همچنین عملیات معدن کاوی با وجود معادن زیاد در استان به خصوص معادن پلاسری در شهرستان خواف باعث انتشار زیاد گرد و غبار در این مناطق می‌شود.

راشکی در پاسخ به این سوال که پیش‌بینی‌ها در خصوص وقوع گرد و غبار به چه شکل انجام می‌شود، توضیح داد: پیش‌بینی‌های گرد و غبار به صورت کوتاه‌مدت در سال‌های اخیر در تعدادی از مراکز در سراسر جهان توسعه یافته است؛ بسیاری از این سیستم‌ها، از جمله SDS-WAS در حال حاضر به عنوان زیرمجموعه سازمان هواشناسی در حال فعالیت هستند که پیش‌بینی‌های روزانه تا هفتگی گرد و غبار را در مناطق مختلف با استفاده از مدل‌های متنوع انجام می‌دهند. ضمن اینکه سازمان هواشناسی کشور نیز برای یک تا دو هفته این پیش‌بینی‌ها را از راه‌های مختلف به اطلاع  می‌رساند.

وی تصریح کرد: در مقیاس طولانی مدت هنوز با قطعیت نمی‌توان گرد و غبار را پیش‌بینی کرد؛ هرچند شواهد و مدل‌های پیش‌بینی نشان می‌دهد آینده‌ای خشک‌تر در انتظار این مناطق است و به‌ طبع گرد و غبار نیز افزایش می‌یابد. 

گرد و غبار به طور مداوم وارد خراسان رضوی می‌شود

دکترای مهندسی منابع طبیعی و بیابان‌زدایی با بیان اینکه «باید بپذیریم که گرد و غبار بخشی از طبیعت مناطق خشک است»، گفت: بنابراین گرد و غبار همیشه همراه این مناطق خواهد بود، به خصوص در منطقه‌ای که بادهای فرساینده وجود دارد، اما به دلایل متعددی شدت آن در نوسان است.

راشکی ادامه داد: قرار گرفتن خراسان رضوی در مسیر گرد و غبار باعث شده به طور مداوم گرد و غبار وارد این استان شود؛ بنابراین گرد و غبار همچنان وارد خراسان رضوی خواهد شد و باید کاری کنیم که شدت آن را کاهش دهیم و یا اینکه راهکارهای مواجهه با آن را بدانیم و اثرات آن را کاهش دهیم.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد درمورد اثرات گرد و غبار توضیح داد: جدا از از اینکه گرد و غبارها یک نقش جدایی‌ناپذیری در سیستم کره زمین بازی می‌کنند، اما طیف وسیعی از خطرات را برای پایداری زیست محیطی و اقتصادی جامعه بشری به ارمغان می آورند؛ هر چند نمی توان پیامدهای مثبت آن را در برخی موارد نادیده گرفت.

وی در خصوص خطرات گرد و غبار گفت: این خطرات برای ساکنین مناطق خشک و اطراف آن اهمیت زیادی دارد. پدیده‌های گرد و غبار مسیر انتقال طولانی و دامنه وسیعی را در بر می‌گیرند و خطرات آن به عنوان بخشی از آلاینده‌های اولیه بستگی به غلظت، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و میکروبی آنها دارد، ولی هنگامی که از روی مناطق صنعتی و شهری عبور می‌کنند، با ایجاد فعل و انفعالات جدید، ترکیبات جدیدی یا آلاینده‌های ثانویه‌ای را به وجود می‌آورند که برای سلامتی بسیار مضر است.

چند گرم گرد و غبار می‌تواند میلیون‌ها باکتری و قارچ  را با خود حمل کند

راشکی ضمن اشاره به اینکه بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۶، میزان خطر ذرات معلق بر سلامتی ساکنان مناطق روستایی در خاورمیانه بیشتر از مناطق شهری است، افزود: مطالعات اخیر نشان داده است که چند گرم گرد و غبار می‌تواند میلیون‌ها باکتری، قارچ و…  را با خود حمل کند که برخی از آنها بیماری‌های متعددی را برای انسان‌های در معرض به ارمغان می آورند.

وی با بیان اینکه «طوفان  گرد و غبار آسیب‌های زیادی را بر جامعه بشری از طرق مختلف وارد می کند و این خطرات در سه فرآیند طبقه‌بندی می‌شود»، عنوان کرد: خطرات به ترتیب در فرآیند انتشار شامل از دست رفتن مواد مغذی خاک، نمایان شدن ریشه گیاهان و… ، فرآیند انتقال شامل سندبلاست گیاهان، مشکلات ارتباطات رادیویی، تضعیف امواج ماکرویو، مشکلات حمل و نقل، اثرات اقلیمی محلی، آلودگی هوا، بیماری‌های تنفسی و عفونت چشمی، بیماری‌های واگیر انسانی، گیاهی و حیوانی و فرآیند ته‌نشینی شامل ته‌نشینی نمک و شوری‌زایی آب‌های زیرزمینی، کاهش ظرفیت ذخایر آب‌ها، آلودگی آب‌های آشامیدنی، دفن سازه‌ها، مشکلات رشد گیاه، مشکلات ماشینی و کارخانه‌جات، کاهش پتانسیل انرژی خورشیدی و اختلال در تامین منابع انرژی طبقه‌بندی می‌شوند.

راشکی افزود: بنابراین دامنه خطر آن‌ها بسیار گسترده است و در واقع، طوفان‌های گرد و غبار یک فرم منحصر به فردی از خطر طبیعی هستند که در آن مناطق انتشار و مناطق تحت تاثیر می‌تواند سطح بزرگی را شامل شود.

ارزیابی جامعی از اثرات گرد و غبار در ایران وجود ندارد

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه با بیان اینکه ارزیابی اثرات گرد و غبار متنوع است و تلاش‌های نسبتا کمی برای ارزیابی آن‌ها بر شرایط اقتصادی صورت گرفته است، تصریح کرد: ارزیابی‌هایی که تاکنون انجام شده نیز  نشان می‌دهد هزینه‌های سالانه وقوع  گرد و غبار  بیابانی در برخی از نقاط جهان به ده ها میلیون دلار می‌رسد و چه بسا که ممکن است به بیشتر از این و حتی به میلیاردها دلار نیز برسد. متاسفانه ارزیابی جامعی از این لحاظ در ایران وجود ندارد.

اقداماتی مانند ایجاد کمربند سبز در اطراف شهرها برای کنترل گرد و غبار کارساز نیست

دکترای مهندسی منابع طبیعی و بیابان‌زدایی دو رویکرد کلی برای مقابله با بحران گرد و غبار را اقدامات کاهش انتشار گرد و غبار یا عملیاتی که برای جلوگیری از فرسایش باد در محل برداشت طراحی شده‌اند و اقداماتی که برای مدیریت و کاهش اثرات نامطلوب گرد و غبار در مرحله انتقال و ته‌نشینی طراحی شده‌اند، دسته‌بندی کرده و افزود: بر خلاف عملیات کنترل فرسایش بادی که در هر سه مرحله برداشت، حمل و رسوب  می‌تواند انجام شود، عملیات کنترل گرد و غبار باید در مرحله برداشت صورت گیرد.

وی تصریح کرد: اقداماتی که برای کنترل گرد و غبار در مراحل حمل و ته نشینی صورت می‌گیرد، از جمله ایجاد کمربند سبز اطراف شهرها و … خیلی  برای کنترل گرد و غبار کار ساز نیست؛ به دلیل اینکه گرد و غبار عموما در ارتفاعات بالا انتقال می‌یابند  و یا از ارتفاع بالا ته‌نشین می‌شوند.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد، اقدامات کاهش اثرات گردو غبار شامل سیستم یکپارچه پایش و پیش‌آگاهی، ارزیابی ریسک و اثر و پهنه‌بندی مناطق آسیب‌پذیر جوامع و زیرساخت‌ها و همچنین اقدامات انسانی در مواجهه با گرد و غبار و عملیات کنترل میزان انتشار گرد و غبار شامل مدیریت پایدار از زمین و منابع آبی است.

روش‌های کنترل انتشار گرد و غبار

راشکی در خصوص عملیات کنترل انتشار با اشاره به اینکه تکنیک‌های مختلفی برای کاهش انتشار گرد و غبار وجود دارد، تصریح کرد: هر چند انجام چنین اقداماتی در مناطقی که سطح وسیعی منشأ انتشار هستند، عملی نیست و یا بسیار مشکل است،  ولی خطرات ناشی از چنین مناطقی بهتر از زمانی که گرد و غبار حمل می‌شود، مدیریت می‌شوند؛ بنابراین در چنین مناطقی باید اقداماتی صورت گیرد تا فرسایش بادی رخ ندهد.

وی تاکید کرد: در هر مکان خاص، طیف وسیعی از اقدامات معمولا استفاده می‌شود؛ باید بین تکنیک‌های طراحی شده برای به حداقل رساندن ریسک واقعی و کوتاه مدت و آن‌هایی  که ریسک بالقوه را به حداقل می‌رسانند تمییز داده شود.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مدیریت یکپارچه اراضی را پایداری در رشد اقتصادی، مصلحت اجتماعی و تنوع زیستی دانست و گفت: در مناطق کشاورزی آبی و دیم رهاشده  که یکی از مناطق انتشار گرد و غبار در خراسان است، مدیریت یا اقدامات زراعی و تکنیک‌های مدیریت خاک و موانع حفاظتی که باعث کاهش سرعت باد و افزایش مقاومت خاک می‌شود را توصیه می‌کنیم.

دکترای مهندسی منابع طبیعی و بیابان‌زدایی با اظهار به اینکه در اقدامات زراعی برای کنترل فرسایش خاک از پوشش گیاهان زنده و یا بقایای محصول برداشت شده برای حفاظت از خاک در مقابل باد استفاده می‌شود، بیان کرد: در اراضی مرتعی بیشتر روش‌ها به کنترل فشار چرا محدود می شود و بنابراین در برخی نقاط برای افزایش پوشش گیاهی، قرق و یا عملیات احیایی توصیه می شود.

راشکی درخصوص راه‌های جلوگیری از تولید گرد و غبار در معادن توضیح داد: گزینه‌های زیادی برای این اقدام وجود دارد؛ از لحاظ فیزیکی، پوشاندن آن‌ها با  پوشش گیاهان بومی منطقه و مقاوم به خشکسالی و فلزات معادن، گراول یا سنگ و استفاده از موانع حفاظتی به عنوان بادشکن توصیه می‌شود. همچنین استفاده از فیلترهای به‌خصوص برای کاهش انتشار گرد و غبار در حین عملیات معدن‌کاوی از دیگر راهکارهاست.

وی ادامه داد: در برخی نقاط جهان پس‌مانده‌های معادن با آب مرطوب نگه داشته می‌شوند، اما در مناطق خشک خراسان می توان از مالچ‌های شیمیایی و یا بیوپلیمرهای تجدیدپذیر استفاده کرد.

مدیریت یکپارچه سرزمین؛ رویکردی مهم برای کاهش انتشار گرد و غبار

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه اقدامات کنترلی برای حفاظت از خاک و کاهش سرعت باد در سطح زمین باید با یک چشم‌انداز گسترده‌تر برای کاهش سرعت باد، کاهش انتشار گرد و غبار و افزایش ته‌نشست گرد و غبار از جو با هم تلفیق شوند، گفت: چنین مدیریت یکپارچه سرزمین باید به طورهمزمان شناسایی شوند؛ به طوری که اجزای مختلف سرزمین مانند زمین‌های کشاورزی، مراتع، معادن و … را شناسایی و مدیریت کند. یک رویکرد یکپارچه سرزمین، مخصوصا با توجه به ماهیت فرامرزی  پدیده  گرد و غبار در استان و اثرات آن، بسیار مهم است.

وی رویکرد یکپارچه سرزمین را برای مدیریت منابع آبی نیز مهم دانست و گفت: مدیریت منابع آبی در بسیاری از موارد با انتشار  گرد و غبار ارتباط دارد؛ آب برای حیات بسیاری از کاربری‌های زمین در ارتباط با انتشار گرد و غبار  شامل کشاورزی، مراتع و معدن کاوی حیاتی است، اما نمونه‌های متعددی از انحراف و یا مصرف تدریجی آب‌های سطحی یا زیرزمینی وجود دارد که منجر به منابع جدید طوفان گرد و غبار در اطراف بستر دریاچه‌های خشک شده مانند هامون جازموریان و بسیاری از دریاچه‌های خشک شده ایران مرکزی و جهان شده است.

راشکی تاکید کرد: اقدامات مورد نیاز برای کاهش گرد و غبار در این منابع باید بخشی از استراتژی‌های مدیریت پایدار یکپارچه منابع آبی باشد. این برنامه‌ها، چه درسطح ملی و چه  بین‌المللی، باید مسائل مربوط به گرد و غبار را نیز در نظر بگیرند.

روش‌ها و اقدامات کاهش اثر گرد و غبار

به گفته دکترای مهندسی منابع طبیعی و بیابان‌زدایی، اقدامات طراحی شده برای مقابله با اثرات متعدد طوفان‌های گرد و غبار  در بخش‌های مختلف برداشت، انتقال و ته‌نشست متفاوت است که طیف وسیعی از پایش، پیش‌بینی و پیش‌آگاهی تا اقدامات مدیریتی را در بر می گیرد .

راشکی با بیان اینکه روش‌های متعددی برای پهنه‌بندی مناطق با خطر فرسایش باد طراحی شده‌اند، عنوان کرد: مخابره کردن هشدارهای مربوط به خطرات احتمالی گرد و غبار، مشاوره در مورد خطرات بهداشتی آن و گزینه‌های کاهش اثرات آن توسط رادیو و تلویزیون و حتی پیامک می‌تواند بسیار موثر باشد و چنین سیستم‌های هشداردهنده‌ای می‌تواند تاثیرات یک رویداد گرد و غبار را کاهش دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: به طور مثال، در بخش حمل و نقل، شرکت‌های هواپیمایی می‌توانند برنامه‌های خود را بر این اساس تنظیم کنند و یا اینکه مسافران برنامه‌های سفر خود را بر اساس آن تنظیم کنند. همچنین بیمارانی که از بیماری‌های در ارتباط با گرد و غبار رنج می‌برند، می توانند جداگانه شناسایی شوند و پیغام‌هایی مخصوص آن‌ها از قبیل ماندن در خانه و یا عدم فعالیت ورزشی در محیط باز با پیگیری اخبار ارسال شود تا کمتر مورد آسیب قرار گیرند.

وی تصریح کرد: با این حال، فقدان درک ارتباط سببی که نشان‌دهنده آگاهی ما از بسیاری از بیماری‌های گرد و غبار است، هنوزهم می‌تواند بر روی توصیه‌های کاهش آسیب‌پذیری تاثیر بگذارد.

دکترای مهندسی منابع طبیعی و بیابان‌زدایی در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون اقداماتی در خصوص کنترل گرد و غبار صورت گرفته، اظهار کرد: اقداماتی به صورت پراکنده و نقطه‌ای انجام شده و در حال انجام است اما در مقابل وسعت مناطق انتشار و روند افزایش آنها بسیار ناچیز است.

روند تغییرات گرد و غبار در طول ۲۰ سال گذشته افزایشی بوده است

راشکی با اشاره به اینکه نیمه شمال شرقی ایران در سال‌های اخیر گرد و غبار بیشتری را تجربه کرده است، بیان کرد: این روند تغییرات در طول ۲۰ سال گذشته افزایشی بوده است؛ خشکسالی‌های اخیر باعث شده تا پوشش گیاهی درعرصه‌های طبیعی کاهش یابد و از طرفی استفاده نادرست و بی‌رویه از عرصه‌های طبیعی مزید برعلت شده است. ضمن اینکه کاهش ورودی آب‌ها به داخل دریاچه‌ها، چه به صورت مهار شده و چه به شکل طبیعی باعث خشک شدن آن‌ها شده و به محل برداشت گرد و غبار تبدیل شده‌اند.

اقدامات برای کنترل گرد و غبار سلیقه‌ای انجام شده است

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد ضمن اظهار به اینکه «تا الان برنامه جامع و قابل اطمینانی برای کنترل گرد و غبار در سطح کشور و به‌خصوص در استان وجود نداشته و برنامه‌ها در این زمینه بسیار سلیقه‌ای و با یک سری ملاحظات انجام شده است»، افزود: تغییر مدیران و ناآشنا بودن آن‌ها با مسائل مرتبط در کنار شرایط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه و همچنین شرایط طبیعی و اقلیمی باعث شده تا توفیق قابل ذکری در این باره حاصل نشود. هر چند نیاز است تا به صورت اختصاصی میزان اثر بخشی اقدامات انجام شده مورد بررسی قرار گیرد.

بدون همکاری بین‌المللی امکان کنترل گرد و غبار خارجی وجود ندارد

دکترای مهندسی منابع طبیعی و بیابان‌زدایی با بیان این نکته که بخش زیادی از گرد و غبار ورودی به شمال شرق کشور و به‌خصوص خراسان رضوی از بیابان‌ها و دریاچه‌های خشک شده کشورهای همسایه تامین می‌شود، تاکید کرد: نیاز به یک دیپلماسی فعال برای همکاری‌های چند جانبه در خصوص کنترل گرد و غبار در این مناطق احساس می‌شود؛ بدون همکاری‌های بین‌المللی امکان توفیق در کنترل گرد و غبار خارجی وجود ندارد.

راشکی با اشاره به اینکه امروزه گرد و غبارهای میکروبی به عنوان یک تهدید برای هر کشوری به حساب می‌آیند، اظهار کرد: نیاز است به طور مرتب و حتی با ایجاد ایستگاه‌های مخصوص در مناطق مرزی این موضوع به جد مورد بررسی قرار گیرد و به عنوان یک موضوع مهم در برنامه‌های اجرایی پدافند غیرعامل استان قرار گیرد.

انتهای پیام

دیدگاهتان را بنویسید