انتشار اخبار مرتبط با زلزله در هفته های اخیر به ویژه با وجود وقوع زلزله 7.3 ریشتری 21 آبان بخش ازگله، 32 کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب و بر جای گذاشتن بیش از 480 کشته و 12 هزار مصدوم و تخریب 30 هزار واحد مسکونی اوج گرفته است.
یک هفته بعد از این زلزله گزارشی در روزنامه انگلیسی گاردین/Guardian بر اساس گفت وگوی یک دانشمند شناخته شده آمریکایی با نشریه آبزرور/Observer منتشر شد که وی و دانشمندی دیگر به استناد تحقیقات گسترده پیش بینی کرده بودند به دلیل کاهش سرعت حرکت زمین، در سال 2018 شاهد زلزله های بیشتر با بزرگای 7 ریشتر و بالاتر خواهیم بود.
مبنای علمی این گزارش اندکی بعد با پرسش های دانشمندان دیگر در منابع اطلاع رسانی روبرو شد؛ اما دغدغه و نگرانی افکار عمومی را در مورد وقوع زلزله های بیشتر افزایش داد به ویژه که می دانیم در کشوری زلزله خیز زندگی می کنیم.
*** تحقیق یادشده بر پایه مستندات علمی کافی است
دکتر محمد تاتار روز یک شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد این گزارش و درستی آن از نظر علمی گفت: تحقیق انجام گرفته توسط دو محقق امریکایی راجر بیلهام/ Roger Bilham و ربکا بیندیک/ Rebecca Bendick گفت: این تحقیق به لحاظ علمی از ارزش بالایی برخوردار است و به خوبی بر پایه مستندات علمی، محاسبات دقیق و داده های معتبر بنا شده است.
وی ادامه داد: پروفسور بیلهام از محققان برجسته زلزله شناسی و فردی کاملاً شناخته شده در سطح جهانی است.
دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله افزود: بر خلاف اخبار برخی مجلات و خبرگزاری های خارجی و در پی آن ترجمه انتشار یافته در خبر گزاری های داخلی، مباحث مطرح شده در مقاله وی و سخنرانی ارائه شده در هفدهمین نشست انجمن زمین شناسان آمریکا اکتبر سال 2017 بر وقوع قطعی تعداد بالای زمین لرزه بزرگ (Mw > 7) در سال 2018 دلالت ندارند.
***اخبار، تفسیری اغراق کننده از تحقیقات بیلهام است
وی گفت: خبرهای منتشره بیشتر منعکس کننده تفسیر صورت گرفته بر نتایج کار تحقیقاتی ایشان با کمی اغراق است. تحقیق انجام گرفته بر تکرار دوره فراوانی زمین لرزه های بزرگ (Mw > 7) در فواصل زمانی 28-30 ساله اشاره دارد. نکته قابل تامل در پژوهش صورت گرفته، مشاهده کاهش سرعت چرخش زمین طی یک دوره 5 ساله قبل از بیشینه فراوانی زمین لرزه های بزرگ است.
تاتار تاکید کرد: به اعتقاد پژوهشگران یادشده از آنجاکه از زمان مشاهده آخرین کاهش سرعت چرخش زمین در سال 2011 حدود 6 سال می گذرد، جهان وارد یک دوره 5 ساله می شود که در آن احتمال رخداد تعداد بیشتر زمین لرزه هایی با بزرگای گشتاوری بالای 7 افزایش می یابد.
وی با اشاره به توجه محققان آمریکایی به بررسی موقعیت مکانی زمین لرزه های بزرگ سده اخیر اضافه کرد: این محققان بیشترین احتمال مشاهده فراوانی بیشتر زمین لرزه های بزرگ را در مناطق استوایی (10درجه عرض شمالی و 30 درجه عرض جنوبی) اعلام کرده اند.
***نتایج تحقیق مزبور در مورد ایران صادق نیست
معاون پژوهش و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ادامه داد: این دو محقق فقط احتمال وقوع تعداد بیشتر زمین لرزه های با بزرگای گشتاوری بالای 7 طی 5 سال آینده را که از 2018 شروع می شود مطرح کرده اند نه پیش بینی وقوع قطعی آنها را. وی با این امید که نتایج تحقیق حاضر با توجه به افزایش احتمال وقوع زمین لرزه بیشتر طی 5 سال آتی، فرصت لازم را در اختیار مسئولان برای مهیا شدن قرار دهد، تحقیق را انجام و منتشر کرده است.
وی افزود: در هر حال صرفنظر از پیچیدگی زیاد فرایندهای حاکم بر وقوع زلزله که تاکنون هرگونه پیش بینی آن را ناکام گذاشته، مشاهده نشدن روند تکرار دوره های 28-30 ساله که در آن شاهد وقوع تعداد بیشتری زمین لرزه های بزرگ هستیم در سال های بعد از 1998 میلادی در تحقیق صورت گرفته و به ویژه عدم انطباق مشاهدات فوق با دوره تکرار فراوانی زمین لرزه های بزرگ (Mw>7) ایران، به نظر می رسد نتایج تحقیق مزبور برای مناطق دورتر از منطقه استوایی چون ایران صادق نباشد.
تاتار تاکید کرد: نگاهی به آمار زمین لرزه های دستگاهی بزرگ رویداده در ایران از سال 1909 تا 2017 نشان از این واقعیت دارد که در ایران، فاصله زمانی میان دوره های پر تعداد وقوع زمین لرزه های بزرگ (Mw>7) متفاوت از مشاهدات جهانی است. اگرچه در بعضی موارد انطباق میان فراوانی رخداد زمین لرزه های بزرگ ایران و جهان مشاهده می شود، در کل می توان پیروی نکردن بیشنه فراوانی رخداد زمین لرزه های بزرگ ایران از الگوی جهانی را نتیجه گرفت.
***باید آماده باشیم
این کارشناس زلزله شناسی تصریح کرد: در هر حال هر چند بررسی اجمالی فوق نشان می دهد شاید نگرانی موجود از احتمال فراوانی رخداد زمین لرزه های بزرگ در سطح جهانی مطابق با تحقیقات دو زلزله شناس امریکایی برای ایران صادق نباشد، وقوع زمین لرزه های بزرگ متعدد تاریخی در ایران، سابقه وقوع حداقل 17 زمین لرزه با بزرگای گشتاوری بالای 7 در طی صد سال اخیر، آسیب پذیری زیاد سازه ها در کشورمان به ویژه در مناطق روستایی و وجود ضعف و کمبود در سیستم مدیریت بحران کشور که در زمین لرزه اخیر سر پل ذهاب نیز شاهد آن بودیم، بر ضرورت برنامه ریزی جدی، نظارت بیشتر بر ساخت و سازها، برگزاری دوره های آموزشی لازم برای مدیران و مردم برای آمادگی بیشتر و عملکرد بهتر در هنگام وقوع زمین لرزه های بزرگ تاکید دارد.
علمی**9157**1440
خبرنگار: منصوره شوشتری** انتشار: گلشن
برای اطلاع از اخبار متنوع علمی و فناوری، با کانال علمی ایرنا در تلگرام همراه شوید:
irnaelm@
https://telegram.me
انتهای پیام /*